شکستگی بعد از تعویض مفصل لگن خطرناک است؟

شکستگی بعد از تعویض مفصل لگن، نه فقط یک آسیب جسمی، بلکه شکافی در دل امیدهای یک بیمار است. کسی که با شوق حرکت دوباره، دردهای گذشته را پشت سر گذاشته بود، حالا با صدای شکستن استخوان، گویی رؤیاهایش نیز ترک می‌خورد. اما در مسیر درمان، هر شکست می‌تواند آغازی دوباره‌ باشد. در این مطلب به علت شکستگی، علائم و درمان آن می پردازیم.

شکستگی بعد از تعویض مفصل لگن خطر دارد؟

بله، شکستگی بعد از تعویض مفصل لگن می‌تواند خطرناک باشد، اما میزان خطر آن به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

🔹 محل و شدت شکستگی – اگر شکستگی نزدیک به محل کاشت پروتز مصنوعی لگن باشد، بر ثبات مفصل تأثیر می‌گذارد.

🔹 ثبات پروتز – اگر پروتز در جای خود محکم باشد، گاهی تنها با درمان‌های غیرجراحی قابل بهبود است. اما اگر پروتز شل شده باشد، معمولاً جراحی ضروری است.

🔹 سن و سلامت بیمار – افراد مسن‌تر یا کسانی که پوکی استخوان دارند، بیشتر در معرض عوارض هستند.

🔹 درمان به‌موقع – تشخیص و درمان سریع می‌تواند از مشکلات جدی مانند جابه‌جایی پروتز، درد مزمن و کاهش عملکرد حرکتی جلوگیری کند.

در برخی موارد، شکستگی نیاز به جراحی ترمیمی یا حتی جراحی تعویض مجدد مفصل لگن دارد. به همین دلیل، هرگونه درد یا مشکل پس از جراحی را نباید نادیده گرفت و باید فوراً با بهترین جراح تعویض مفصل لگن در تهران مشورت کرد.

علت شکستگی بعد از جراحی تعویض مفصل لگن چیست؟

شکستگی بعد از جراحی تعویض مفصل لگن می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1. پوکی استخوان

• استخوان ضعیف و شکننده باعث افزایش خطر شکستگی اطراف پروتز می‌شود، به‌خصوص در افراد مسن یا مبتلا به پوکی استخوان شدید.

2. آسیب حین جراحی

• در حین کاشت پروتز ممکن است به استخوان فشار بیش از حد وارد شود و ترک‌های ریز یا شکستگی ایجاد شود که گاهی بعد از جراحی تشخیص داده می‌شود.

3. وارد آمدن ضربه یا زمین خوردن

• افتادن یا ضربه شدید به لگن می‌تواند باعث شکستگی استخوان اطراف پروتز شود، به‌خصوص در چند ماه اول پس از جراحی که استخوان هنوز با پروتز تطابق کامل پیدا نکرده است.

4. شل شدن پروتز (Loosening)

• در برخی موارد، اگر پروتز به درستی در جای خود محکم نشده باشد یا به مرور زمان شل شود، می‌تواند فشار غیرطبیعی به استخوان اطراف وارد کند و منجر به شکستگی شود.

5. عفونت (پروتز آلوده)

• عفونت مفصل مصنوعی لگن ممکن است باعث ضعیف شدن استخوان و در نتیجه افزایش خطر شکستگی شود.

6. فعالیت بیش از حد یا حرکات نامناسب

• برخی از بیماران پس از جراحی زودتر از موعد فعالیت‌های سنگین انجام می‌دهند که می‌تواند باعث آسیب به استخوان و شکستگی شود.

7. استفاده از پروتز نامناسب

• انتخاب نامناسب نوع و اندازه پروتز می‌تواند باعث توزیع نامتعادل نیرو در استخوان شده و خطر شکستگی را افزایش دهد.

انواع شکستگی مرتبط با تعویض مفصل لگن

شکستگی های مرتبط با ناحیه مفصل لگن انواع مختلفی دارد که در ادامه با آن ها آشنا می‌شویم.

1. شکستگی‌های حین جراحی (Intraoperative Fractures)

• ✅ شکستگی استخوان ران (فمور): هنگام جاگذاری پروتز ممکن است استخوان ران دچار ترک یا شکستگی شود، به‌خصوص در بیماران با استخوان ضعیف.
• ✅ شکستگی استابولوم (حفره لگن): هنگام فیکس کردن کاپ استابولار، فشار زیاد یا ابزار نامناسب می‌تواند باعث ایجاد ترک یا شکستگی شود.

2. شکستگی‌های بعد از جراحی (Postoperative Fractures)

الف) شکستگی‌های اطراف پروتز فمور (بر اساس طبقه‌بندی ونکوور – Vancouver Classification)

1️⃣ نوع A: شکستگی در ناحیه تروکانتر بزرگ یا کوچک، معمولاً ناشی از فشار عضلانی یا ضربه خفیف.

2️⃣ نوع B: شکستگی در اطراف یا نزدیک ساقه پروتز، که به سه دسته تقسیم می‌شود:

• B1: پروتز محکم است، ولی استخوان دچار شکستگی شده.
• B2: پروتز شل شده و نیاز به تعویض دارد.
• B3: استخوان به‌شدت ضعیف و تحلیل‌رفته است.
  3️⃣ نوع C: شکستگی پایین‌تر از ساقه پروتز در دیافیز فمور، که ارتباطی به پروتز ندارد ولی ممکن است حرکت بیمار را محدود کند.

ب) شکستگی‌های اطراف استابولوم (حفره لگن)

✅ شکستگی ناشی از شل شدن پروتز: به دلیل استهلاک و جابه‌جایی پروتز، استخوان اطراف تضعیف شده و دچار شکستگی می‌شود.
✅ شکستگی ناشی از ضربه یا تحلیل استخوان: ممکن است در اثر افتادن یا پوکی استخوان رخ دهد، که باعث ناپایداری مفصل لگن می‌شود.

3. شکستگی‌های ناشی از ضعف استخوانی (Insufficiency Fractures)

✅ شکستگی‌های بدون ضربه شدید، معمولاً در بیماران مبتلا به پوکی استخوان یا کسانی که مدت طولانی داروهای استروئیدی مصرف کرده‌اند، رخ می‌دهد و ممکن است به‌مرورزمان پیشرفت کند.

علائم شکستگی بعد از تعویض مفصل لگن

علائم شکستگی بعد از تعویض مفصل لگن شامل موارد زیر است:

✅ درد شدید و ناگهانی در ناحیه لگن یا ران، به‌خصوص پس از زمین خوردن یا حرکت ناگهانی.
✅ ناتوانی در تحمل وزن روی پای جراحی‌شده و دشواری در راه رفتن.
✅ تورم، کبودی یا تغییر شکل در اطراف مفصل لگن.
✅ احساس سستی یا ناپایداری در مفصل لگن، که می‌تواند نشانه شل شدن پروتز باشد.
✅ صداهای غیرعادی مانند کلیک یا ترک‌خوردگی هنگام حرکت مفصل.

در صورت مشاهده این علائم، باید فوراً به پزشک مراجعه شود تا از عوارض جدی‌تر جلوگیری گردد.

روش‌های تشخیص شکستگی پس از تعویض مفصل لگن

• ✅ معاینه بالینی: بررسی درد، تورم، تغییر شکل و ناتوانی در حرکت توسط پزشک.
• ✅ تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray): رایج‌ترین روش برای مشاهده شکستگی‌های اطراف پروتز.
• ✅ سی‌تی اسکن (CT scan): ارزیابی دقیق‌تر شکستگی‌های پیچیده و موقعیت پروتز.
• ✅ ام‌آر‌آی (MRI): تشخیص آسیب‌های بافت نرم و شکستگی‌های مخفی در استخوان.
• ✅ اسکن استخوان (Bone Scan): شناسایی شکستگی‌های ناشی از استرس یا عفونت اطراف پروتز.

گزینه‌های درمانی برای شکستگی بعد عمل مفصل لگن

گزینه‌های درمانی برای شکستگی پس از عمل تعویض مفصل لگن به میزان شدت شکستگی، وضعیت پروتز و شرایط کلی بیمار بستگی دارد. در موارد خفیف که پروتز محکم است و شکستگی پایدار می‌باشد، درمان غیرجراحی شامل استراحت، کاهش وزن روی پا با عصا یا واکر، و فیزیوتراپی توصیه می‌شود. اگر شکستگی در اطراف پروتز رخ داده اما خود پروتز محکم باشد، معمولاً از پلاک و پیچ‌های مخصوص برای تثبیت استخوان استفاده می‌شود. در مواردی که پروتز شل شده یا آسیب دیده باشد، جراحی مجدد و تعویض پروتز ضروری است. در بیمارانی که استخوان آن‌ها به دلیل پوکی استخوان یا تحلیل رفتگی ضعیف شده است، ممکن است از پیوند استخوان یا ایمپلنت‌های خاص برای تقویت استخوان و ایجاد پایداری استفاده شود. انتخاب روش درمانی توسط جراح ارتوپد و بر اساس ارزیابی دقیق وضعیت بیمار انجام می‌شود.

پیشگیری از شکستگی پس از تعویض مفصل لگن

پیشگیری از شکستگی پس از تعویض مفصل لگن شامل اقداماتی برای تقویت استخوان، بهبود تعادل و کاهش خطر زمین خوردن است. تقویت استخوان‌ها با مصرف کافی کلسیم و ویتامین D، ورزش‌های مناسب و در صورت نیاز مصرف داروهای ضد پوکی استخوان ضروری است. احتیاط در حرکات و فعالیت‌ها، پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین و انجام تمرینات فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف لگن به کاهش فشار روی مفصل کمک می‌کند. کاهش خطر سقوط از طریق استفاده از عصا یا واکر، پوشیدن کفش‌های مناسب، حذف موانع خطرناک در خانه و نصب دستگیره‌های ایمنی در حمام و راهروها اهمیت زیادی دارد. همچنین، معاینه‌های منظم پزشکی برای بررسی وضعیت پروتز و استخوان‌ها می‌تواند به شناسایی مشکلات احتمالی و جلوگیری از شکستگی کمک کند.

نتیجه گیری

شکستگی پس از تعویض مفصل لگن یک عارضه جدی است که می‌تواند به دلایل مختلفی مانند زمین خوردن، پوکی استخوان یا شل شدن پروتز رخ دهد. تشخیص سریع و دقیق با استفاده از روش‌های تصویربرداری و بررسی‌های بالینی، نقش مهمی در تعیین روش درمان دارد. درمان می‌تواند شامل روش‌های غیرجراحی مانند استراحت و فیزیوتراپی یا جراحی‌هایی مانند تثبیت شکستگی با پلاک و پیچ یا تعویض مجدد پروتز باشد. برای پیشگیری از این عارضه، رعایت نکاتی مانند تقویت استخوان، انجام تمرینات مناسب، احتیاط در حرکات و کاهش خطر سقوط ضروری است. مراجعه منظم به پزشک و پیگیری وضعیت مفصل می‌تواند در کاهش احتمال بروز مشکلات بعدی نقش مهمی ایفا کند.