چرخش لگن + علل، علائم و درمان

چرخش لگن یکی از مشکلاتی است که ممکن است به طور ناگهانی یا تدریجی ایجاد شود و بسیاری از افراد در زندگی روزمره خود آن را تجربه کنند. این اختلال زمانی رخ می‌دهد که استخوان‌های لگن از جایگاه طبیعی خود منحرف شده و باعث بروز درد و ناراحتی در نواحی مختلف بدن، به‌ویژه در ناحیه کمر و مفاصل می‌شود. علل متعددی مانند نشستن‌های طولانی‌مدت، آسیب‌های ورزشی یا حتی وضعیت نادرست بدن می‌توانند منجر به این تغییرات شوند. اگرچه چرخش لگن ممکن است در ابتدا نگران‌کننده به نظر برسد، اما با تشخیص صحیح و درمان به‌موقع، می‌توان به راحتی این مشکل را مدیریت کرد و از تأثیرات منفی آن بر کیفیت زندگی جلوگیری کرد.

چرخش لگن چیست؟

چرخش لگن به وضعیتی گفته می‌شود که در آن استخوان‌های لگن از موقعیت و محور طبیعی خود خارج می‌شوند و به سمت جلو، عقب یا طرفین می‌چرخند. این اختلال معمولاً به دلیل وضعیت‌های نادرست بدن، آسیب‌های ورزشی، ضعف عضلات یا عدم تعادل عضلانی ایجاد می‌شود. چرخش لگن می‌تواند باعث تغییر در راستای بدن و فشار اضافی بر روی مفاصل، عضلات و استخوان‌های دیگر شود که نتیجه آن بروز درد، محدودیت حرکتی و حتی مشکلات در راه رفتن یا انجام فعالیت‌های روزانه است. در صورتی که این وضعیت درمان نشود، ممکن است به مشکلات جدی‌تر مانند درد مزمن کمر یا مفاصل منجر شود.

بیشتر بخوانید : جنس ایمپلنت مفصل لگن از چیست؟

انواع چرخش لگن

چرخش لگن به طور کلی به تغییر موقعیت استخوان‌های لگن از موقعیت طبیعی خود گفته می‌شود. این تغییرات ممکن است در جهات مختلف رخ دهند و هر نوع چرخش می‌تواند اثرات متفاوتی بر بدن داشته باشد. در ادامه به انواع مختلف چرخش لگن اشاره می‌کنیم:

1. چرخش لگن به جلو (Anterior Pelvic Tilt)

در این نوع چرخش، قسمت جلویی لگن به سمت پایین و جلو حرکت می‌کند، در حالی که بخش پشتی لگن به سمت بالا و عقب می‌رود. این وضعیت معمولاً ناشی از ضعف عضلات شکم و سفتی عضلات پشت ران است و می‌تواند منجر به افزایش گودی کمر شود. این نوع چرخش می‌تواند به درد در ناحیه کمر، مفصل ران و افزایش فشار بر روی ستون فقرات منجر شود.

2. چرخش لگن به عقب (Posterior Pelvic Tilt)

در چرخش لگن به عقب، قسمت جلویی لگن به سمت بالا و عقب حرکت می‌کند، در حالی که بخش پشتی لگن به سمت پایین و جلو می‌رود. این وضعیت معمولاً به دلیل ضعف عضلات پشت و سفتی عضلات شکم ایجاد می‌شود. این نوع چرخش ممکن است باعث کاهش انحنای طبیعی کمر و درد در نواحی کمر و ران شود.

3. چرخش لگن به سمت چپ یا راست (Lateral Pelvic Tilt)

در این نوع چرخش، یکی از طرفین لگن به سمت بالا یا پایین حرکت می‌کند، به طوری که یک طرف از دیگران بلندتر یا پایین‌تر می‌شود. این وضعیت معمولاً ناشی از عدم تعادل عضلانی یا مشکلات ساختاری در ستون فقرات است و می‌تواند منجر به درد در ناحیه کمر، لگن و زانوها شود. در برخی موارد، این نوع چرخش می‌تواند باعث ایجاد لنگیدن در فرد شود.

4. چرخش لگن به صورت ترکیبی

گاهی اوقات، چرخش لگن ممکن است به صورت ترکیبی از چند نوع مختلف ایجاد شود. به این معنی که ممکن است همزمان چرخش به جلو و عقب یا چرخش جانبی در یک فرد مشاهده شود. این نوع چرخش‌ها ممکن است به دلیل آسیب‌های ورزشی، وضعیت‌های نادرست بدن یا اختلالات مادرزادی ایجاد شوند.

5. چرخش لگن در اثر مشکلات ساختاری (Structural Pelvic Rotation)

این نوع چرخش زمانی رخ می‌دهد که مشکلی ساختاری مانند اسکولیوز یا اختلالات مادرزادی در استخوان‌های لگن یا ستون فقرات وجود داشته باشد. این مشکلات می‌توانند باعث ایجاد چرخش غیرطبیعی در ناحیه لگن شوند و نیاز به درمان‌های ویژه دارند.

6. چرخش لگن در دوران بارداری

در دوران بارداری، به دلیل تغییرات هورمونی و فشار اضافی بر نواحی مختلف بدن، ممکن است لگن تغییر موقعیت دهد. این نوع چرخش معمولاً موقتی است و با تغییر وضعیت بدن به حالت طبیعی بازمی‌گردد، اما در برخی موارد می‌تواند منجر به درد و ناراحتی شود.

7. چرخش لگن به دلیل آسیب یا تروما

ضربه به ناحیه لگن، به ویژه در اثر تصادف یا آسیب‌های ورزشی، می‌تواند باعث تغییر موقعیت استخوان‌های لگن و چرخش آن‌ها شود. در این موارد، ممکن است آسیب‌های عضلانی یا استخوانی همراه با چرخش لگن مشاهده شود و نیاز به درمان فوری باشد.

هر نوع چرخش لگن می‌تواند تأثیرات مختلفی بر سلامتی و حرکت فرد داشته باشد، بنابراین تشخیص دقیق و درمان به‌موقع برای جلوگیری از مشکلات طولانی‌مدت ضروری است.

علت ایجاد چرخش در استخوان لگن

چرخش استخوان لگن می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که در ادامه به مهم‌ترین علل آن اشاره می‌کنیم:

1. وضعیت نادرست بدن (Postural Imbalance)

نشستن یا ایستادن در وضعیت‌های نامناسب به مدت طولانی، مانند خمیدگی کمر یا چرخش بدن به یک سمت، می‌تواند فشار اضافی به استخوان‌های لگن وارد کرده و باعث انحراف آن‌ها از موقعیت طبیعی شود.

2. ضعف عضلات مرکزی بدن

عضلات ضعیف در ناحیه شکم، کمر و لگن می‌توانند نتوانند به‌خوبی از استخوان‌های لگن حمایت کنند و باعث تغییر موقعیت و چرخش آن‌ها شوند.

3. آسیب‌های ورزشی

ضربه یا کشیدگی عضلات و رباط‌ها در ناحیه لگن می‌تواند باعث عدم تعادل در استخوان‌ها و تغییر در موقعیت طبیعی لگن شود.

4. عدم تعادل عضلانی

اگر یک گروه عضلانی قوی‌تر از دیگری باشد، ممکن است باعث کشش یا فشار غیرطبیعی بر روی استخوان‌ها و مفاصل لگن شود که در نهایت به چرخش لگن می‌انجامد.

5. چاقی یا اضافه وزن

اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری به لگن وارد کند و منجر به چرخش و تغییر موقعیت استخوان‌ها شود.

6. اسکولیوز و مشکلات ستون فقرات

وجود مشکلاتی مانند اسکولیوز یا انحرافات دیگر در ستون فقرات می‌تواند بر نحوه قرارگیری لگن تأثیر بگذارد و به چرخش آن منجر شود.

7. بارداری

در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و فشار اضافی بر نواحی مختلف بدن، به‌ویژه لگن، می‌تواند باعث تغییرات موقتی در موقعیت استخوان‌های لگن شود. برای دانستن اطلاعات بیشتر درباره بارداری بعد از جراحی مفصل لگن مقاله بارداری بعد از تعویض مفصل لگن را بخوانید.

8. مشکلات مادرزادی

برخی از افراد ممکن است به طور مادرزادی از ناهنجاری‌های ساختاری در لگن خود رنج ببرند که باعث ایجاد چرخش در استخوان‌های آن می‌شود.

این علل می‌توانند به طور فردی یا ترکیبی باعث چرخش لگن شوند، بنابراین تشخیص دقیق علت از طریق معاینه و آزمایشات پزشکی ضروری است.

علائم چرخیدن لگن

چرخش لگن می‌تواند علائم متنوعی به همراه داشته باشد که شدت و نوع آن‌ها بستگی به میزان انحراف و علت بروز این مشکل دارد. در اینجا به برخی از رایج‌ترین علائم چرخش لگن اشاره می‌کنیم:

1. درد در ناحیه کمر یا لگن

یکی از شایع‌ترین علائم چرخش لگن، احساس درد در ناحیه کمر، پایین کمر یا مفصل لگن است. این درد ممکن است به‌طور مداوم یا در هنگام حرکت یا تغییر وضعیت بدن شدت یابد.

2. عدم تقارن در سطح بدن

در صورت چرخش لگن، ممکن است فرد متوجه عدم تقارن در سطح بدن خود شود. این عدم تقارن ممکن است در ارتفاع شانه‌ها، باسن‌ها یا پاها دیده شود، به‌طوری‌که یکی از سمت‌های بدن از دیگری بلندتر یا پایین‌تر باشد.

3. مشکلات در راه رفتن

چرخش لگن می‌تواند باعث تغییر در نحوه راه رفتن فرد شود. این تغییر ممکن است به‌صورت لنگیدن یا احساس عدم تعادل در هنگام راه رفتن ظاهر شود.

4. سختی در حرکت دادن پاها یا مفاصل لگن

اگر استخوان‌های لگن به سمت جلو، عقب یا طرفین چرخیده باشند، ممکن است حرکت پاها یا مفاصل لگن محدود شده و برای فرد مشکل ایجاد کند.

5. درد یا فشار در مفصل زانو یا شانه

چرخش لگن می‌تواند به دلیل عدم تراز بودن استخوان‌ها، فشار اضافی به مفاصل دیگر مانند زانو یا شانه وارد کند که ممکن است به‌صورت درد یا التهاب در این نواحی بروز کند.

6. گرفتگی عضلات یا اسپاسم

چرخش لگن ممکن است به دلیل تغییر در نحوه قرارگیری استخوان‌ها و فشار غیرطبیعی به عضلات، باعث گرفتگی یا اسپاسم عضلات در نواحی مختلف بدن، به‌ویژه در کمر و پاها شود.

7. درد هنگام نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت

افرادی که دچار چرخش لگن هستند، ممکن است در هنگام نشستن یا ایستادن به مدت طولانی احساس ناراحتی یا درد در ناحیه کمر یا لگن داشته باشند.

8. ضعف و احساس ناپایداری

افراد مبتلا به چرخش لگن ممکن است احساس کنند که در هنگام انجام فعالیت‌های روزمره، مانند راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها، بدنشان ناپایدار است و ممکن است حتی دچار افتادن یا لیز خوردن شوند.

اگر شما یا کسی که می‌شناسید این علائم را تجربه می‌کند، مشاوره با پزشک یا فیزیوتراپ برای تشخیص دقیق و درمان به‌موقع بسیار مهم است.

چگونه چرخش لگن تشخیص داده می شود؟

تشخیص چرخش لگن معمولاً شامل مراحل مختلفی است که پزشک به‌منظور شناسایی علت و شدت مشکل از آن‌ها استفاده می‌کند. این مراحل به شرح زیر هستند:

1. معاینه فیزیکی

بهترین جراح تعویض مفصل لگن در غرب تهران ابتدا با بررسی تاریخچه پزشکی بیمار و انجام معاینه فیزیکی، به دنبال علائم ظاهری و فیزیکی چرخش لگن می‌گردد. در این مرحله، پزشک ممکن است:

• به بررسی تقارن در بدن بیمار بپردازد و تفاوت‌های سطح بدن (مانند ارتفاع باسن‌ها) را ارزیابی کند.
• از بیمار بخواهد تا برخی حرکات خاص مانند خم شدن یا چرخش بدن را انجام دهد تا محدودیت‌ها یا دردهای احتمالی مشخص شود.
• بررسی کند که آیا بیمار در هنگام راه رفتن دچار لنگیدن یا مشکلات دیگر است.

2. تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray)

یکی از رایج‌ترین روش‌های تشخیص چرخش لگن، استفاده از اشعه ایکس است. این تصویر به پزشک کمک می‌کند تا ساختار استخوان‌ها و مفاصل لگن را مشاهده کند و هرگونه انحراف یا تغییرات غیرطبیعی را شناسایی نماید. این روش برای بررسی دقیق موقعیت استخوان‌ها و بررسی شکستگی‌ها یا تغییرات دیگر در مفاصل مفید است.

3. MRI (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی)

در برخی موارد، پزشک ممکن است برای بررسی دقیق‌تر مشکلات موجود در بافت‌های نرم مانند عضلات، رباط‌ها و دیسک‌های ستون فقرات از MRI استفاده کند. این تصویربرداری کمک می‌کند تا مشکلات غیر استخوانی مانند آسیب به عضلات یا رباط‌ها که ممکن است باعث چرخش لگن شوند، شناسایی شوند.

4. آزمایشات فیزیوتراپی

پزشک ممکن است از یک فیزیوتراپ برای ارزیابی دقیق‌تر وضعیت عضلات و عملکرد حرکتی بیمار استفاده کند. فیزیوتراپیست می‌تواند با انجام آزمایش‌های خاص به بررسی تعادل عضلانی، قدرت عضلات مرکزی و نحوه حرکت مفاصل لگن بپردازد و تشخیص دقیقی از چرخش لگن بدهد.

5. آزمایش‌های دیگر

در موارد نادر، ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر نیاز به آزمایش‌های تکمیلی مانند CT scan (تصویربرداری مقطعی) یا آزمایش‌های خون برای بررسی مشکلات التهابی یا عفونتی وجود داشته باشد.

6. تست‌های وضعیت بدن

پزشک ممکن است از بیمار بخواهد تا وضعیت بدن خود را در حال ایستادن یا نشستن بررسی کند و آزمایشاتی را برای ارزیابی چرخش یا انحراف لگن در این وضعیت‌ها انجام دهد.

با استفاده از این روش‌ها، پزشک می‌تواند تشخیص دقیقی از چرخش لگن داشته باشد و بهترین راهکار درمانی را برای بیمار پیشنهاد دهد.

روش های درمان چرخش ناحیه لگن

درمان چرخش لگن بستگی به شدت مشکل و علل آن دارد. این درمان‌ها ممکن است شامل روش‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، تمرینات اصلاحی و یا در موارد شدیدتر، جراحی باشند. در اینجا به چندین روش درمانی رایج برای چرخش لگن اشاره می‌کنیم:

1. فیزیوتراپی

فیزیوتراپی معمولاً اولین و مؤثرترین روش برای درمان چرخش لگن است. فیزیوتراپیست با استفاده از تکنیک‌های مختلف، به اصلاح تعادل عضلانی، افزایش انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات نواحی لگن و کمر کمک می‌کند. این درمان می‌تواند شامل:

• تمرینات اصلاحی برای بهبود وضعیت بدنی
• تقویت عضلات مرکزی بدن (عضلات شکم و کمر) برای حمایت از استخوان‌های لگن
• کشیدن عضلات برای کاهش تنش در نواحی مختلف بدن
• ماساژ درمانی برای رفع تنش و اسپاسم عضلانی

2. تمرینات و حرکات اصلاحی

تمرینات خاص می‌توانند به تنظیم وضعیت بدن و بازگرداندن لگن به موقعیت طبیعی کمک کنند. برخی از این تمرینات شامل:

• تمرینات کششی برای آزادسازی عضلات سفت شده در نواحی کمر و لگن
• تقویت عضلات لگن و شکم برای ایجاد تعادل بهتر و پشتیبانی از استخوان‌ها
• تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف ستون فقرات که می‌توانند از ایجاد فشار اضافی جلوگیری کنند

3. دارودرمانی و مسکن‌ها

در صورتی که چرخش لگن باعث بروز درد و التهاب شده باشد، پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش درد و التهاب تجویز کند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن می‌توانند به تسکین درد کمک کنند.

4. استفاده از بریس‌ها و ابزار حمایتی

در مواردی که چرخش لگن باعث اختلال در حرکت و انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود، پزشک ممکن است استفاده از بریس‌های حمایتی یا کمربندهای مخصوص را توصیه کند. این وسایل می‌توانند از ناحیه لگن حمایت کرده و به بهبود وضعیت بدن کمک کنند.

5. اصلاح وضعیت بدن

آموزش به بیمار برای اصلاح وضعیت نشستن، ایستادن و خوابیدن به طور صحیح، می‌تواند به جلوگیری از بدتر شدن چرخش لگن کمک کند. پزشک یا فیزیوتراپ می‌تواند روش‌های صحیح برای نشستن، ایستادن و حرکت کردن را آموزش دهد.

6. جراحی (در موارد شدید)

در صورتی که چرخش لگن شدید باشد و روش‌های غیرجراحی موثر واقع نشوند، ممکن است نیاز به جراحی برای اصلاح موقعیت استخوان‌ها و مفاصل لگن وجود داشته باشد. جراحی ممکن است شامل:

• جراحی ترمیمی استخوان‌ها برای اصلاح انحرافات لگن
• جراحی تعویض مفصل لگن در صورت آسیب شدید مفصل لگن
• عمل جراحی اصلاح وضعیت لگن که در موارد نادر برای اصلاح ساختار استخوان‌ها انجام می‌شود

7. درمان‌های مکمل

در کنار روش‌های درمانی اصلی، برخی از درمان‌های مکمل مانند طب سوزنی، ماساژ درمانی یا یوگا می‌توانند به کاهش تنش‌های عضلانی و بهبود وضعیت بدنی کمک کنند.

8. کاهش وزن (در صورت لزوم)

اگر چاقی یا اضافه وزن موجب فشار بر لگن و ایجاد چرخش شده باشد، کاهش وزن از طریق رژیم غذایی مناسب و ورزش می‌تواند به تسکین مشکل کمک کند.

با انتخاب درمان مناسب و پیگیری آن، می‌توان چرخش لگن را مدیریت کرده و از پیشرفت آن جلوگیری کرد. در صورت عدم بهبودی با درمان‌های اولیه، مشاوره با پزشک متخصص برای ارزیابی بیشتر و بررسی گزینه‌های درمانی دیگر ضروری است.

پیشگیری از چرخیدن استخوان لگن

پیشگیری از چرخش استخوان لگن نیازمند رعایت سبک زندگی سالم، اصلاح وضعیت بدن و انجام تمرینات مناسب برای تقویت عضلات اطراف لگن است. در ادامه روش‌های مؤثر برای جلوگیری از چرخش لگن را بررسی می‌کنیم:

1. حفظ وضعیت صحیح بدن

• هنگام نشستن: روی صندلی‌هایی با پشتی مناسب بنشینید، پاها را روی زمین بگذارید و از قوز کردن خودداری کنید.
• هنگام ایستادن: وزن خود را به طور مساوی روی هر دو پا توزیع کنید و از تکیه دادن به یک سمت برای مدت طولانی بپرهیزید.
• هنگام خوابیدن: از تشک و بالش مناسب استفاده کنید. اگر به پهلو می‌خوابید، یک بالش بین زانوها قرار دهید تا از فشار اضافی روی لگن جلوگیری شود.

2. تقویت عضلات مرکزی (Core) و لگن

تقویت عضلات شکم، پشت، لگن و ران‌ها از ناهنجاری‌های لگنی جلوگیری می‌کند. تمرینات مؤثر شامل:

• پلانک برای تقویت عضلات مرکزی
• پل باسن (Glute Bridge) برای تقویت عضلات سرینی
• تمرینات شکمی مانند کرانچ و ددباگ برای تقویت عضلات شکم

3. انجام حرکات کششی منظم

عضلات کوتاه و سفت می‌توانند باعث عدم تعادل لگن شوند. برای جلوگیری از این مشکل:

• کشش عضلات همسترینگ (پشت ران)
• کشش عضلات چهارسر ران
• کشش عضلات کمر و لگن با حرکاتی مانند کشش گربه-شتر و کشش کبرا

4. اصلاح الگوهای حرکتی

• هنگام بلند کردن اجسام، زانوها را خم کنید و از کمر خم نشوید.
• از چرخاندن ناگهانی کمر و لگن خودداری کنید.
• هنگام راه رفتن، روی تراز بودن لگن و عدم انحراف آن تمرکز کنید.

5. استفاده از کفش مناسب

کفش‌هایی با حمایت مناسب از قوس پا به جلوگیری از مشکلات اسکلتی و چرخش لگن کمک می‌کنند. از پوشیدن کفش‌های خیلی پاشنه‌بلند یا بدون پشتیبانی مناسب خودداری کنید.

6. کنترل وزن بدن

اضافه‌وزن فشار بیشتری به لگن وارد می‌کند و احتمال چرخش آن را افزایش می‌دهد. داشتن رژیم غذایی متعادل و فعالیت بدنی منظم به حفظ وزن سالم کمک می‌کند.

7. انجام ورزش‌های کم‌فشار

ورزش‌هایی مانند شنا، پیاده‌روی و یوگا می‌توانند انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات را افزایش داده و از چرخش لگن جلوگیری کنند.

8. مشاوره با فیزیوتراپیست

در صورت احساس ناهماهنگی در لگن یا کمر، مشورت با یک فیزیوتراپ برای اصلاح وضعیت و انجام تمرینات مناسب ضروری است.

سوالات متداول چرخیدن لگن

نتیجه گیری

چرخش لگن یک مشکل شایع اما قابل اصلاح است که می‌تواند بر وضعیت بدن، راه رفتن و حتی سلامت مفاصل تأثیر بگذارد. این عارضه معمولاً به دلیل ضعف یا عدم تعادل عضلانی، عادات بد حرکتی یا مشکلات اسکلتی ایجاد می‌شود و در صورت بی‌توجهی می‌تواند باعث درد مزمن در ناحیه کمر، لگن و زانوها شود.

با تشخیص زودهنگام و انجام تمرینات اصلاحی، فیزیوتراپی و رعایت نکات ارگونومیک، می‌توان از پیشرفت این مشکل جلوگیری کرد. علاوه بر این، حفظ وضعیت صحیح بدن، انجام ورزش‌های تقویتی و کششی، اجتناب از نشستن طولانی‌مدت و استفاده از کفش مناسب می‌توانند به پیشگیری از چرخش لگن کمک کنند.

در صورت تجربه علائم چرخش لگن، مراجعه به پزشک یا فیزیوتراپیست برای تشخیص دقیق و دریافت برنامه درمانی مناسب توصیه می‌شود. با اتخاذ سبک زندگی سالم و توجه به حرکات بدن، می‌توان سلامت و تعادل لگن را حفظ کرد و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری نمود.