ورم پا بعد از تعویض مفصل زانو یکی از شایع‌ترین اتفاقاتی است که بیماران بعد از این جراحی تجربه می‌کنند. این تورم ممکن است باعث نگرانی فرد شود، اما در اغلب موارد کاملاً طبیعی است و بخشی از فرآیند بهبودی به حساب می‌آید. با این حال، درک علت‌ها، مدت زمان طبیعی تورم، و راه‌های کاهش آن می‌تواند به مدیریت بهتر این وضعیت کمک کند.
ورم پا بعد از تعویض مفصل زانو چیست؟
تورم، پاسخ طبیعی بدن به هر نوع آسیب یا جراحی است. وقتی بافت‌ها بریده یا دستکاری می‌شوند، سیستم ایمنی وارد عمل می‌شود. گلبول‌های سفید و سایر مواد شیمیایی ترمیم‌کننده به محل جراحی فرستاده می‌شوند. در نتیجه، تجمع مایعات بین بافتی ایجاد می‌شود که به شکل ورم دیده می‌شود.
در جراحی تعویض مفصل زانو، نه‌تنها خود مفصل بلکه بافت‌های اطراف از جمله عضلات، رباط‌ها، عروق و پوست درگیر می‌شوند. به همین دلیل تورم ممکن است فقط محدود به زانو نباشد و به ساق و مچ پا نیز برسد.
علت ایجاد ورم بعد از جراحی تعویض مفصل زانو
عوامل متعددی باعث ایجاد تورم بعد از این نوع جراحی می‌شوند. برخی از مهم‌ترین آن‌ها:
1. واکنش طبیعی بدن به جراحی
جراحی باعث افزایش نفوذپذیری رگ‌های خونی و تراوش مایعات به بافت‌ها می‌شود.
2. کاهش تحرک بعد از عمل
استراحت طولانی و نداشتن حرکت باعث کندی جریان لنف و خون در اندام تحتانی می‌شود.
3. اختلال موقت در سیستم لنفاوی
سیستم لنفاوی که وظیفه تخلیه مایعات اضافی را دارد، ممکن است پس از جراحی به‌درستی عمل نکند.
5. بستن بیش از حد بانداژ یا گچ
فشار زیاد می‌تواند جریان خون را محدود کرده و ورم را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید: رابطه جنسی بعد از تعویض مفصل زانو
آیا ورم پا بعد از تعویض مفصل زانو خطرناک است؟
در بیشتر موارد، ورم پا بی‌خطر و موقتی است. با این حال، در موارد خاص می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی باشد. علائم هشداردهنده شامل:
- تورم شدید و ناگهانی یک طرفه (به‌ویژه اگر با درد یا قرمزی همراه باشد)
- احساس گرما در ناحیه متورم
- وجود تب
- رگ‌های برجسته در پا
- احساس تنگی نفس یا درد قفسه سینه
این علائم می‌توانند نشانه‌هایی از ترومبوز وریدی عمقی (DVT) یا عفونت بعد از جراحی باشند و نیاز به رسیدگی فوری دارند.
مدت زمان طبیعی ورم بعد از جراحی مفصل زانو
بازه زمانی ورم به عواملی چون وضعیت جسمانی فرد، نحوه انجام جراحی، شدت آسیب‌دیدگی قبلی و مراقبت بعد از عمل تعویض مفصل زانو بستگی دارد.
- روزهای اول تا هفته دوم: بیشترین میزان ورم دیده می‌شود. استفاده از یخ و بالا نگه‌داشتن پا در این مرحله اهمیت دارد.
- هفته سوم تا ششم: تورم به‌تدریج کاهش می‌یابد ولی ممکن است هنوز در پایان روز پاها کمی ورم کند.
- تا سه ماه: بسیاری از بیماران در این بازه ورم کاملاً کمتری دارند یا بهبود می‌یابند.
- ۶ ماه تا یک سال: در افراد مسن یا با شرایط خاص ممکن است آثار خفیفی از تورم باقی بماند.
نحوه کاهش ورم پا بعد از تعویض مفصل زانو
در ادامه، به اقداماتی که به کاهش و مدیریت تورم پا می‌انجامد می‌پردازیم:
1. استفاده از یخ
قرار دادن کیسه یخ روی زانو به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه چند بار در روز، تورم را کاهش می‌دهد.
2. بالا بردن پا
در زمان نشستن یا دراز کشیدن، پا را با بالش بالا نگه دارید به‌طوری که بالاتر از سطح قلب قرار گیرد.
3. پوشیدن جوراب‌های فشاری
این جوراب‌ها با اعمال فشار یکنواخت باعث بهبود گردش خون و کاهش ادم می‌شوند.
4. ماساژ لنفاوی
ماساژ ملایم با تکنیک‌های مخصوص باعث تسهیل حرکت مایعات لنفاوی می‌شود.
5. مصرف داروهای ضد التهاب
طبق تجویز پزشک، داروهای NSAID مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند مفید باشند.
6. تحرک زودهنگام
شروع به راه رفتن (با کمک واکر یا عصا) باعث افزایش جریان خون و کاهش تورم می‌شود.
جلوگیری از ایجاد تورم بعد از جراحی زانو
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است! برای کاهش احتمال بروز تورم می‌توان اقدمات زیر را انجام داد:
- قبل از جراحی از بهترین متخصص ارتوپد در تهران در مورد آمادگی بدنی سؤال کنید.
- تمرینات تقویتی عضلات پا را با فیزیوتراپ انجام دهید.
- بعد از عمل، از بی‌تحرکی طولانی‌مدت خودداری کنید.
- به‌طور منظم جوراب فشاری پوشید و دستور دارویی را رعایت کنید.
سوالات متداول ورم پا بعد از تعویض مفصل زانو
اگر ورم بیش از حد شدید بود، یا علائمی مانند تب، درد مداوم یا تنگی نفس داشتید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
بله! آب به دفع مواد زاید و کاهش احتباس مایعات کمک می‌کند.
نتیجه گیری
ورم پا بعد از تعویض مفصل زانو تجربه‌ای طبیعی است که اکثر بیماران آن را تجربه می‌کنند. آگاهی از چرایی این پدیده، راهکارهای مؤثر برای مدیریت آن و دانستن علائم هشداردهنده، می‌تواند به روند بهبودی سریع‌تر و مطمئن‌تر کمک کند. در نهایت، پیروی از توصیه‌های پزشک، کلید عبور موفق از دوران نقاهت خواهد بود.
